Η εγκατάλειψη της Ανατολικής Θράκης το 1922 ( 2 )

Στη συνομιλία του με τον άγγλο υπουργό εξωτερικών Λόρδο Κώρζον στις 19.9.1922 ο Ελ. Βενιζέλος αρνήθηκε τη δυνατότητα αποχώρησης του Ελληνικού Στρατού από την Ανατολική Θράκη πριν από τη Διάσκεψη της Ειρήνης, αφού σε τέτοια περίπτωση δεν θα υπήρχε τίποτε προς διαπραγμάτευση. Κατά τον Κωρζον, η νύξη της εκκένωσης της Ανατολικής Θράκης, έκανε τον Βενιζέλο ανίσχυρο να διατηρήσει τη συνηθισμένη του ψυχραιμία. Ωστόσο, μετά τρεις μόνο μέρες, ο Βενιζέλος ανακοίνωσε στον Κωρζον ότι συνέστησε στην Ελληνική Κυβέρνηση να δεχθεί αμέσως την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης. Δεν είναι γνωστό το τι μεσολάβησε. Στη διάσκεψη των Μουδανιών που οργανώθηκε από τους Συμμάχους για τη σύναψη της ανακωχής, (20 έως 28.9.22), η Ελλάδα έπαιξε τον ρόλο βωβού παρατηρητή στον οποίο ανακοινώθηκαν οι εις βάρος του όροι, ωσάν οι Σύμμαχοι να ήσαν πραγματικά οι εμπόλεμοι με την Τουρκία. Η διάσκεψη ανακωχής των Μουδανιών είχε σκοπό που σαφώς σχεδίασε ο Πουανκαρέ : οι Έλληνες θα έπρεπε να αποσυρθούν την Ανατολική Θράκη. Το αντάλλαγμα εκ μέρους των Τούρκων ήταν ο σεβασμός της ουδέτερης συμμαχικής ζώνης και των Στενών μέχρι την τελική διάσκεψη Ειρήνης μεταξύ των Σύμμαχων και των Τούρκων. Οι Έλληνες εκλήθησαν στα Μουδανιά για να αποδεχθούν τα σε βάρος τους τετελεσμένα γεγονότα. Έγινε δηλαδή εκεί, μία διευθέτηση των συμμαχικών σχέσεων με την Τουρκία, εξόδοις της Ελλάδας. Τη συμπεριφορά αυτή των υποτιθέμενων σύμμαχων της αντιμετώπισε η Ελλάδα κατ' επανάληψη και πριν και μετά την κρίσιμη Μικρασιατική Επιχείρηση. Οι Έλληνες θα πρέπει να θεωρούμε το επισφαλές της γεωστρατηγικής μας θέσης, την εξωστρέφεια της χώρας μας και τη συνακόλουθη ανάγκη για εξεύρεση συμμαχιών, ως πηγές μεγάλων κινδύνων. Αυτό θα πρέπει να μας οδηγεί πάντα σε πολιτικές που μας απομακρύνουν από τήν ανάγκη προστατών και σε αποφυγή της ανάδειξης ενός συναισθηματικού στοιχείου στις σχέσεις μας με τους σύμμαχους μας. Έχουμε πάντα τη μόνιμη τάση της συναισθηματικής προσήλωσης και της αναπόφευκτης ιδιεολογικοποίησης των διεθνών σχέσεών μας. Οι διεθνείς μας συγκυριακές δεσμεύσεις τοποθετούνται έτσι στο κέντρο των μόνιμων πολιτικών και ιδεολογικών διχασμών, που χαρακτηρίζουν όλη την ιστορική παρουσία μας. Κατά τη σχετικά πρόσφατη περίοδο ύπαρξης του Ελληνικού Κράτους, οι διχασμοί μας και η συναισθηματική φόρτιση των ιδεολογημάτων μας είναι σταθερά εργαλεία στα χέρια των μέτριων πολιτικών, αλλά ικανών δημαγωγών που συνεχώς αναδεικνύουμε. Έτσι, καταλήγουμε στην ολέθρια ανάμειξη της εξωτερικής πολιτικής με βραχυπρόθεσμες εσωτερικές σκοπιμότητες και δημαγωγικές πρακτικές.